|
GRIEP uit het Emsland
Ligt hun oorsprong in
Hümling, in Saterland of wellicht nog elders? |
|
|
|
|

In de
Duitse regio Emsland komt de naam Griep al
sinds 1400 voor in een strook ter weerszijden van Meppen. Het zijn
hoogveengebieden die door de eeuwen heen in een
geïsoleerde en achtergestelde positie hebben verkeerd.
Wat noordoostelijker, in
Saterland, woont sinds het begin van de 17e eeuw ook een
familie Griep. Naar verluidt zou die van oorsprong uit
"Hümling" afkomstig zijn.
Ten zuidwesten van
Meppen ligt de graafschap Bentheim, waar in de 16e en 17e
eeuw
in
Nordhorn een familie Gryp woonde. En nog
steeds wonen er Griepen net over de grens in
Twenthe.
De vraag ligt al met al
voor de hand: is er ooit verband geweest tussen deze
families? |
|
|
|
DE LIJFEIGENE HERMANN
GRIP UIT LEHE
|
|
|
|
Op 22 januari 1400 verschijnt de
lijfeigene Herman Grip (Griep) uit Lehe,
samen met Coip van Hede, te Aschendorf voor rechter
Sweder Rorynck.
Doel van het bezoek is vast te leggen dat
Herman Griep zich, tegen een zekere som gelds, bij Coip
van Hede vrijkoopt uit zijn lijfeigenschap.
De oorkonde waarin dit is opgenomen gold
tot voor kort als de oudste vermelding van de woonplaats van
Herman Griep, het plaatsje Lehe. Op grond daarvan
vierde het in 2000 zijn 600-jarig bestaan. |
|
|
|
FREIBAUER WILKE GRIEP TE WEHM
|
|
|
|
Aan het eind van
de 16e eeuw leeft in het plaatsje Wehm, in de streek
'Hümling', ene Wilke Griep. Hij is
'freibauer', hetgeen betekent dat hij zelf een boerderij
en land bezit.
De voornaam
Wilke komt vervolgens generaties lang terug bij de
familie Griep die vanaf het begin van de 17e eeuw in
Saterland woont. Volgens de toenmalige naamgevings-logika
moet dit welhaast betekenen dat ze van deze Wilke uit
Wehm afstammen. |
|
|
|
GRIEP UIT HET SATERLAND |
|
|
|
De gemeente Saterland,
bestaande uit de plaatsen Ramsloh, Scharrel, Sedelsberg
en Stücklingen, geniet bekendheid als het kleinste
taaleiland van Europa. De ruim 13.000 inwoners spreken
tot op heden een eigen variant van het Fries.
Vanouds woont te
Scharrel ook een familie Griep. Ze zijn rooms-katholiek en
bewonen vele generaties lang hetzelfde boerenbedrijf,
gelegen naast de dorpskerk van Scharrel.
De oudste
vermelding in Scharrel is in 1606, als de naam Joh.
Gryp voorkomt op een lijst van
belastingbetalers.
Waarschijnlijk gaat het hier om de bierbrouwer Joh.
Griep, die op 25 november 1657 in Scharrel overlijdt.Theodor Griep,
geboren in 1916 en zijn hele leven woonachtig te Scharrel, is er in geslaagd
tien
generaties voorouders op een rij te zetten:
- Theodor
Griep, overleden te Scharrel op 21
augustus 1661.
- Wilke
Griep, trouwt op 29 februari 1656 te
Scharrel met Anne Dirks.
- Theodor
Griep wordt geboren te Scharrel op 25
mei 1660. Hij trouwt in 1692 met Margaretha
Eilers.
- Heinrich
Griep wordt geboren op 5 april 1695 te
Scharrel. Hij trouwt op 30 mei 1733 met Elisabeth
Bütel.
- Heinrich
Wilke Griep wordt op 9 januari 1737 te
Scharrel geboren. Op 26 juni 1768 trouwt hij met
Toole Margaretha Janssen (geboren 8 mei 1729).
- Wilke
Griep wordt op 28 februari 1766 te
Scharrel geboren. Op 27 november 1799 trouwt hij
met Helena Deddens (1763-1839). Hij overlijdt op
16 juli 1852.
- Johann
Griep wordt op 15 oktober 1808 te
Scharrel geboren. Op 17 december 1842 trouwt hij
met Regina Mennens (1820-1852). Hij is boer van
beroep en overlijdt op 2 september 1893.
- Eilert
Griep wordt op 23 augustus 1848 te
Scharrel geboren. Hij trouwt met Elisabeth Awich
(1861-1936). Hij is boer van beroep en overlijdt
op 9 oktober 1927.
- Wilhelm
Griep wordt op 13 februari 1887 te
Scharrel geboren. Hij trouwt met Margaretha
Müller (1891-1979). Hij overlijdt op 22 maart
1961.
- Theodor
Griep wordt geboren op 27 oktober 1916.
|
|
|
|
GRIEP UIT HET DAL VAN DE HASE
|
|
|
|
De rivier de Hase mondt
bij Meppen uit in de Ems.
Hoewel het riviertje
grotendeels door heide en voormalige moerassen stroomt
en van een echt dal geen sprake is, heet het gebied
tussen Essen en Meppen het Hasetal.
In de middeleeuwen liep er een belangrijke
handelsroute van Vlaanderen naar Hamburg en Denemarken.
In het Hasetal liggen de plaatsjes Westrum, Lastrup,
Herzlake en Haselünne. In alle vier wonen of hebben Griepen gewoond.
|
|
Vooralsnog is de oudste vermelding die van
Bernardus Grip
en zijn vrouw
Talia Berens Spiker, die op 5‾februari 1708 in de
rooms-katholieke kerk te Herzlake hun dochter
Maria
Gerdrudis Grip
laten dopen. In diezelfde tijd wonen daar, veelal in het
nabijgelegen gehucht Westrum, de volgende echtparen:
Joannes Grip
en Maria Duincks,
Tobias Griep (Gripf, Griff)
en
Hillena Goesman,
Carolus Grif (Griep)
en
Hillena Tien en
Bernardus Griff
en
Angela Rambler. Zij allen laten te Herzlake kinderen dopen.
In
de anderhalve eeuw daarop zijn te Herzlake meer dan 150
kinderen met de naam Griep gedoopt. Deze familietakken zijn
voor het merendeel nog niet in beeld gebracht. Na 1860 loopt
het aantal Griepen in het Hasetal opeens drastisch terug,
omdat een aantal gezinnen naar Amerika emigreert.
Van een van deze
emigrantengezinnen is ondertussen de navolgende
stamreeks bekend:
- Hermannus
Griep en zijn vrouw Hillena Rapien krijgen in
Westrum drie kinderen: Tobias Hermannus
(gedoopt op 31 mei 1746 te Herzlake); Tobias
Gerardus (gedoopt op 29 oktober 1747 te
Herzlake) en Hillena (gedoopt op 25
februari 1749 te Herzlake).
- Hun oudste zoon,
Tobias
Hermannus Griep, trouwt op 25 oktober 1772 te
Herzlake met Anna Maria Broekhuis (Brockhaus). Ze wonen
op hun boerderij in Westrup en krijgen daar 8 kinderen,
die allen in de rooms-katholieke St. Nikolaus kerk te
Herzlake worden gedoopt: Joannes Hermannus Tobias
(26 augustus 1773), Joannes Tobias (11
november 1775), Anna Helena Adelheid (12
oktober 1777), Hermannus Henricus (16
november 1779); Maria Angela (27
augustus 1782), Anna Maria (29 maart
1785), en de tweeling: Joannes Bernardus en
Joannes Gerardus (14 juli 1787).
- Hun
derde zoon, Hermannus Henricus Griep,
trouwt op 31 januari 1809 in Herzlake met Maria Catharina
Grues uit Westrum. Zijn naam wordt dan niet meer op zijn
Nederduits als Hermannus Henricus, maar in de Duitse vorm
als Hermann Heinrich opgeschreven.
Hij krijgt met haar een zoon: Joannes Bernardus
(22 juni 1810).
Kort daarop overlijdt zijn vrouw, waarna
hij op 6 mei 1813 hertrouwt met Angela Maria Korte uit
Lewinshausen. Met haar krijgt hij nog drie kinderen, die
ook allen in de rooms-katholieke kerk te Herzlake worden
gedoopt: Joannes Henricus (23 november
1814), Hermann Wilhelm (19‾november
1818) en Maria Gesina (17 juni 1825).
-
De oudste zoon
uit het tweede huwelijk, Joannes Henricus Griep,
trouwt op 26‾februari 1835 in Herzlake met Anna Marie
Burke. Hij vestigt zich in het nabijgelegen Lastrup als
'Heuermann', oftewel een boer zonder eigen land die in
ruil voor hulp aan de landeigenaar ook een lapje grond
voor zichzelf mag bewerken. Ze krijgen rond 1839 een
dochter Angelica en vervolgens 5
kinderen die in de St. Clemens kerk te Holte-Lastrup
worden gedoopt: Johann Heinrich (3 juli
1839), Johann (1842-1843), Hermann
Heinrich (4‾juni 1845), Anna Maria
(24 juli 1848) en Johann Hermann (4
augustus 1852).
- Dochter
Angelica trouwt in 1868 met Heinrich Hengemühle en
emigreert een jaar later met haar schoonfamilie mee naar
Amerika. Ze vestigen zich in Todd County, Minnesota. In
1872 volgen haar broers Hermann Heinrich en Johann
Hermann, zus Anna Maria en hun vader Joannes Henricus hun
voorbeeld. In 1879 tenslotte vertrekt ook Johann Heinrich
en zijn gezin naar het verre Minnesota. Zie voor meer over deze
emigrantenfamilie:
Griep in Minnesota.
|
|
|
|
GRIEP VAN LINDLOH |
|
|
|
Het plaatsje
Lindloh vormt samen met het Nederlandse Emmercompascuüm
een tweelingdorp ter weerszijden van de Duits-Nederlandse
grens. Het is de herkomstplaats
van familie
Griep die tegenwoordig voor het
merendeel in Haren en Meppen woont.

Een van hen, Friedhelm Griep uit Meppen (zie
foto),
heeft zijn eigen afstamming op zijn 'Ahnengalerie' op een rij gezet:
- Josef
Griep wordt geboren te Lindloh en trouwt
met Anna Margaretha Scholübbers.
- Johann
Theodor Griep wordt geboren op 8
december 1812 te Lindloh. Hij trouwt met Maria
Katharina Ellerman, eveneens uit Lindloh
afkomstig.
- Hermann
Bernhard Griep wordt geboren op 27 april
1882 te Lindloh. Hij trouwt met Maria Helene
Arling, afkomstig uit het Nederlandse Emmen.
- Josef
Griep wordt geboren op 15 juli 1922 te
Lindloh. Hij trouwt met Elisabeth Möller en
krijgt drie kinderen, waarvan Friedhelm
er een is.
|
|
|
|
|
|