GRIEP van Yerseke
Al ruim twee eeuwen wonen er nazaten van schipper Griep op 'Iese' en 'Weumelienge'
 
 
  In 1776 verhuist Adriaan Griep, 40 jaar oud, met zijn gezin vanuit Hoedekenskerke naar het aan de Oosterschelde gelegen Yerseke. Van de ambachtsheer van Yerseke pacht hij er het overzetveer naar Gorishoek, op het eiland Tholen, toen een belangrijke schakel in de postroute tussen Holland en Zeeland.

Ondertussen is er van postroute's via pontveren allang geen sprake meer, en ook verder is vrijwel alles anders geworden. Maar er wonen tot op heden  Griepen op 'Iese'. Hieronder hun wedervaren door de eeuwen heen.
 
 

DE EERSTE GENERATIE

  
 
  Adriaan Griep (1736-1792)
Veerschipper van Yersekendam op Gorishoek

Adriaan Griep wordt in 1736 te Hoedekenskerke geboren. Zijn vader, Abram Janszoon Griep, is er schipper en zijn moeder Johanna de Bats drijft een winkeltje.
Adriaan zelf woont eerst te Ellewoutsdijk, waar zijn vrouw overlijdt. Hij hertrouwt in 1768 te Baarland met Johanna Wissekerke.
In 1776 verhuizen ze naar Yerseke waar Adriaan van de ambachtsheer van Yerseke het overzetveer van Yersekendam op Gorishoek kan pachten. In 1785 krijgt hij te Yersekendam ook grond in erfpacht voor het bouwen van een veerhuis. In 1786 trouwt hij voor de derde maal, met de weduwe Catharina de Looze.
Op 21 december 1792 vindt tijdens stormweer een ramp plaats. Het schip van Adriaan, op weg naar Gorishoek, gaat ten onder. Hijzelf en twee van zijn zoons, alsmede een bode der Staten van Zeeland, verliezen daarbij het leven.


Het veertraject Yersekendam-Gorishoek in 2004

HET OVERZETVEER VAN
YERSEKENDAM OP GORISHOEK

Van het veer van Yersekendam is al sprake in 1351, als Graaf Willem V het veerrecht voor het eerst verleent. Sinds 1479 komt dit recht toe aan de ambachtsheer van Yerseke, die het weer verpacht aan een belangstellende exploitant. Volgens de boeken van de ambachtsheer, is het veer vanaf 1777 tot aan zijn dood in 1792 verpacht aan Adriaan Griep. Sedert 1805 is diens schoonzoon Jan van Zweden de pachter, voor £15,- oftewel 90 gulden per jaar.

Het veer Yersekendam-Gorishoek is lange tijd onderdeel van de postverbinding tussen Zeeland en Holland. De postwagens rijden van Vlissingen via Middelburg en Goes naar Yersekendam. Na de oversteek per zeilschip over de Oosterschelde volgt verder vervoer over het eiland Tholen en door naar Rotterdam. Het veer bestaat tot aan 1962, als veerman G.M. Larooy de dienst wegens gebrek aan belangstelling staakt.

Zie voor meer: Het veer Yersekendam-Gorishoek
 
 

DE TWEEDE GENERATIE

  
 
  Als te Yerseke de tweede generatie Griep aantreedt zijn het woelige tijden. In 1795 komen de Fransen in ons land en wordt Nederland de Bataafse Republiek. In 1810 wordt het land zelfs bij Frankrijk ingelijfd en heerst er dienstplicht voor het Franse leger.

De tweede generatie bestaat uit Adriaan Griep zijn tien kinderen, twee uit zijn eerste en acht uit zijn tweede huwelijk. Van vijf van hen is weinig bekend. Van de overigen worden de zoons, net als hij, schipper en trouwt zijn dochter met de man die hem als veerschipper zal gaan opvolgen.

 
 
  • Jan Griep (1763-1827) is schipper en getrouwd met Maatje Jans Wiskerke uit Kapelle. Tussen 1805 en 1809 wonen ze te Woensdrecht en Ossendrecht, daarna weer op Yerseke.
  • Christina Griep (1774-1853) trouwt met Jan Quinten van Sweeden en krijgt zes kinderen. In 1805 wordt haar man pachter van het veer op Gorishoek, dat tot 1792 door haar vader was geëxploiteerd. Jan van Zweden overlijdt kennelijk rond 1825, want daarna is hun zoon, eveneens Jan van Zweden geheten, veerpachter.

  • Cornelis Griep (1777-1838) trouwt met Cornelia Ossewaarde, krijgt zeven kinderen en is tot 1811 schippersknecht te Borssele. Later is hij veerschipper te Yerseke. Bij de Conscription Maritime van 1811 wordt hij genoteerd als schipper/eigenaar van een hengst.

  • Abraham Griep (1779-1834) trouwt met Helena Bijlo uit Kapelle en heeft vijf kinderen. Hij wordt bij de Conscription Maritime ingelijfd als matelot en service de son majesté. Hij is dan visser en schipper/eigenaar van een hoogaars. Later staat hij te boek als schippersknecht en veerman. In 1828 verkoopt hij het veerhuis op de Yersekendam.
  • De tweeling Johannes en Paulus Griep (1780-1792) verdrinkt twee dagen voor hun 12e verjaardag, samen met hun vader, onderweg met de veerschuit naar Gorishoek.
 
 


Het veerhuis te Yersekendam, rond 1900 en in 2004.

 

  
 

DE DERDE GENERATIE

  
 
  Het zijn Jan (*1763), Cornelis (*1777) en Abraham (*1779) die met respectievelijk acht, zeven en vijf kinderen zorgen voor een derde generatie Griep op Yerseke. Het veer naar Gorishoek is ondertussen in handen van hun oom Jan van Zweden en later van diens zoon. Voorzover de derde Griep-generatie al schipper is, zijn ze dat als knecht bij hun oom of elders, zoals in het nabijgelegen Wemeldinge. Anderen verdienen als arbeider en werkman hun brood.

De zeven kinderen -- vier dochters en drie zoons -- van Jan Griep (*1763) zijn:

  • Neeltje Griep (1788-1828) trouwt met de landarbeider Jan Minnaard en krijgt acht kinderen. Ze overlijdt op 40-jarige leeftijd.
  • Johanna Griep (1790-1859) trouwt met de arbeider Adriaan (de) Witte en vertrekt naar Kapelle.
  • Adriana Griep (1791-1816) krijgt, 23 jaar oud en ongehuwd, een zoon. Een jaar later overlijdt ze.
  • Adriaan Griep (1794-1858) is arbeider en trouwt met Anna van Noorden. Ze krijgen één zoon die slechts twee maanden leeft.
  • Pieter Griep (1796-1856) is arbeider en trouwt met Janna van Loo, die na een half jaar in het kraambed van hun eerste kind overlijdt. Pieter hertrouwt met Maatje Everse en krijgt met haar nog acht kinderen. Dat van deze negen kinderen er slechts drie volwassen worden geeft een tragisch inzicht in de levensomstandigheden in die dagen.
  • Pieternella Griep (1800-1821) trouwt met Cornelis Griep uit Hansweert. Ze overlijdt, 21 jaar oud, in het kraambed met haar tweede kind.
  • Jan Griep (1803-1857) trouwt met Adriana Schouwenaar en krijgt vijf kinderen. Hij werkt als schippersknecht te Wemeldinge en zijn gezin vestigt zich ook in die plaats, hetgeen de start is van de aanwezigheid van Griep op Wemeldinge.
  • Abraham Griep (1806-1811) overlijdt, 5 jaar oud, te Yerseke.
  Zijn jongere broer Cornelis Griep (*1777) heeft ook drie zoons, alsmede vijf dochters:
  • Johanna Griep (1798-1880) trouwt met de arbeider Pieter van Loo en vertrekt naar ’s-Heer Arendskerke.
  • Cornelis Anthonie Griep (1799-1852) trouwt met Hendrika Kosten uit Kapelle en krijgt drie kinderen. Blijkens een aanstellingsbrief uit 1837 is hij knegt, fungerent schipper in dienst van zijn oom Jan van Zweden, pachter van het veer van Yersekendam op Gorishoek. In februari is hij samen met deze Jan van Zweden en vier andere schippers betrokken bij een reddingsactie op de Westerschelde, waar schipper Cornelis Griep en zijn knecht met hun vaartuig in het ijs bekneld zijn geraakt.
  • Adriaan Griep (1800-1818) overlijdt te Yerseke op 17-jarige leeftijd; hij is dan schippersknecht.
  • Jacob Griep (1801-1822) overlijdt ook jong -- 21 jaar oud. Als zijn beroep staat particulier vermeld.
  • Pieternella Griep (1803-1834) trouwt met de arbeider Cornelis de Waard en vertrekt naar Biezelinge. Ze overlijdt er op 31 jarige leeftijd.
  • Christina Griep (1804-1839) trouwt met de boerenknecht Jan Glerum. Ze overlijdt, 35 jaar oud, te Yerseke.
  • Maria Griep (1806) tenslotte, wordt nog geen half jaar oud.
  Van de vijf kinderen van Abraham Griep (*1779) is slechts over twee iets meer bekend:
  • Adriaan Griep (1802-..) trouwt met Hélèna Françoise de Lié, afkomstig uit Sluis in Zeeuws-Vlaanderen. Bij de geboorte van hun dochter wonen ze te Kapelle, als hun zoon wordt geboren op Tholen en bij de geboorte van hun jongste zoon blijkt het gezin in Katwijk aan den Rijn te vertoeven.
  • Janna Griep (1817-1850) trouwt met Jacobus Jacobusse en vertrekt naar Krabbendijke.
 
 

DE VIERDE GENERATIE

  
 
  Generatie vier van Griep op Yerseke bestaat uit de negen kinderen van Pieter (*1796) en de vijf van Jan (*1803). Die laatste wonen in deze periode weliswaar te Wemeldinge, maar veel van hun nazaten komen na verloop van tijd weer naar Yerseke terug.
Ook zijn er nieuwe Griepen op Yerseke komen wonen: Jacob Griep uit Hansweert heeft zich er als beurtschipper gevestigd. Over hem verderop meer.

Van de negen kinderen van Pieter Griep (*1796) worden er maar drie volwassen:
  Jan Griep (*1803), die op Wemeldinge woont, krijgt daar vijf kinderen. Twee worden er volwassen:
  • Geerard Griep (1835-1862) trouwt met de de kleermakersdochter Jannetje Karstanje. Ze krijgen te Wemeldinge, voordat Geerard 26-jarige leeftijd overlijdt, drie kinderen.
  • Maatje Griep (1840-1919) trouwt met de arbeider Johannis Oranje. In 1909 emigreert ze -- 68 jaar oud en weduwe -- met het gezin van haar dochter mee naar Chicago, USA. Na een jaar echter keert ze terug en slijt haar oude dag in Yerseke.

Maatje Griep, Johannis Oranje en dochter Adriana >
 
 

DE VIJFDE GENERATIE

  
 
  Als de vijfde generatie aantreedt zijn er onder de nazaten van Adriaan Griep, die in 1777 als veerschipper naar Yerseke kwam, niet veel schippers meer te vinden. Pieter (*1854) en Johannis (*1859) zijn de laatste. Veel anderen vinden ondertussen een bestaan in de  sterk opkomende oesterteelt.

De vijfde generatie bestaat allereerst uit de volgende kinderen van Jan Griep (*1823) en Maria Paauwe:

  • Nicolaas Griep (1848-1925)  trouwt met de dienstmeid Johanna de Mul, woont te Yerseke en krijgt acht kinderen.
  • Janna Griep (1851-1932) trouwt met de metselaar Adriaan Steenpoorte en vertrekt naar Kruiningen.
  • Pieter Griep (1854-1911), schipper van beroep, trouwt in 1882 met Cornelia de Bokx en krijgt acht kinderen. In 1900 verhuist het gezin naar Rilland-Bath. Zijn zoons worden politieagent of militair. 
  • Adriaan Griep (1856-1928) trouwt met de arbeidster Jacoba Schaalje en krijgt twee dochters en twee zoons.
  • Johannis Griep (1859-1939) is arbeider van beroep en trouwt met de arbeidster Maria Minnaard. Ze krijgen een zoon.
  Daarnaast zijn de volgende nazaten van de Wemeldingse tak ondertussen naar Yerseke teruggekeerd:
  • Adriaan Griep (1860-1922), arbeider en oesterkweker van beroep, trouwt met de zeven jaar oudere Cornelia Duivewaarde en krijgt vier kinderen. 's Zondags is hij koster van de Vrije Evangelische Gemeente.
  • Jan Griep (1861-1922) is visserman te Yerseke. Hij trouwt met de dienstbode Adriana Potter en overlijdt op 38-jarige leeftijd als vader van vier kinderen.

Adriaan Griep en Cornelia Duivewaarde >
  Voorts is er, wat de aanwezigheid van Griep op Yerseke betreft, versterking van elders komen opdagen...
 
 

SCHIPPER GRIEP UIT HANSWEERT

  
 
  In 1829 trouwt Jacob Griep (1798-1876) uit Hansweert te Yerseke Apolonia Sinke. Hij wordt er beurtschipper op Rotterdam. Zijn vrouw Apolonia is winkelierster en verkoopt de waren die haar man uit Rotterdam aanvoert. Jacob en Apolonia krijgen tien kinderen, waaronder:
  • Joos Griep (1834-1885), schipper te Yerseke, trouwt met Neeltje Stroosnijder en krijgt zes kinderen. Hij overlijdt 50 jaar oud.
  • Jacomina Griep (1838-1902), overlijdt, 64 jaar oud en ongehuwd, te Yerseke.
  • Cornelis Griep (1839-1912), schipper te Yerseke, trouwt met Maria van den Bosch en na haar dood in 1876 met Jacoba Kopmels. In 1896 emigreert hij met zijn gezin naar Amerika en vestigt zich te Lodi, New Jersey.
  • Pieter Griep (1841-1921) is schippersknecht bij de rivierpolitie te Yerseke en trouwt met Anthonina van den Boomgaard. Ze krijgen dertien kinderen.
  • Jan Griep (1846-1927), schipper te Yerseke, trouwt met Adriana Dankers en krijgt elf kinderen. Na haar dood trouwt hij met Cornelia Lavooij en krijgt nog twee kinderen.

BEURTSCHIPPER VAN
YERSEKE OP ROTTERDAM

Het veerrecht, ook voor de beurtvaart, komt van oudsher toe aan de ambachtsheer. Hij kan bepaalde schippers, tegen betaling, dat recht verlenen.
In 1816 worden de gilden, die eeuwenlang ook de binnenvaart reguleerden, opgeheven. De vaart wordt vrij; wel blijven de beurtschippers de enigen die geregelde diensten mogen onderhouden.
In de beurtvaart van Zeeland op Dordrecht en Rotterdam wordt nog lang gezeild, met vooral kleine tjalken en klippers. De eerste motorisering vindt plaats na ruwweg 1905.
De beurtvaart kent te Rotterdam een duidelijke ordening: afhankelijk van de bestemming ligt men aan de Gelderse Kade of in het Haringvliet. De Zeeuwse 'eilandenmannen' varen elke week, waarbij ze op woensdag terugkomen uit Rotterdam. Iedere haven in Zeeland had zijn beurtdienst en van de meer belangrijke plaatsen voeren dikwijls meerdere schippers.
Vaak heeft de vrouw van de beurtschipper een winkeltje, waarin de door haar man aangevoerde waren worden verkocht.
 
 

VERDERE GENERATIES

  
 
  Omstreeks de eeuwwisseling van 1900 wonen er allerlei Griepen op Yerseke. Het zijn kinderen van Nicolaas (*1848), Adriaan (*1856), Johannis (*1859), de kinderen van de uit Wemeldinge teruggekeerde Adriaan (*1860) en Jan (*1861), en daarbij nu ook het nageslacht van de nieuwe 'Hansweertse' familietak. Ze zijn in afzonderlijke pagina's op een rij gezet.

De naam Griep is tot op de dag van vandaag op Yerseke aanwezig gebleven. In het telefoonboek staan er vier vermeld. De meeste nazaten van  'Griep uit Yerseke' wonen echter elders: verspreid over heel Nederland en tot in Australia, Canada, California, New Jersey en Zuid-Afrika aan toe.
 
 

Nieuw:  Nu ook in boekvorm..!

  
 
 

De geschiedenis van de van oorsprong Zeeuwse familie Griep is nu ook in boekvorm verschenen. In vijf boekjes wordt elke familietak apart beschreven.
Ze zijn via mij te bestellen.   

 

 

 
 
 

Heeft U aanvullende gegevens over deze familie, of maakt U er zelf deel van uit?
Geef dit door aan jan.griep@planet.nl !

Start -- Index Griep Zeeland -- Index persoonsnamen -- Griep in de Nederlanden
 Griep van Hoedekenskerke -- Griep van Hansweert -- Griep van Waarde en Krabbendijke
 Griep in New Jersey -- Griep in Michigan -- Griep uit Rilland -- Genealogie Jan Adriaenszoon Griep

Deze pagina (http://www.gryep.nl/Zeeland/Yerseke-NL.html) is
voor het laatst gewijzigd op 28 november 2023 door ©Jan Griep te Katwijk aan Zee.