Een Hollandse familie Grijp
Oud en voornaam patriciërsgeslacht, dat geleidelijk uit zicht verdwijnt
 
 
In 1378 komt in het leenregister van Monster de naam Claes Grype voor. Drie eeuwen lang duikt vervolgens de naam Grijp, soms ook als Griep geschreven, veelvuldig op. In leenregisters, als naam van schout, schepenen en burgemeesters en tenslotte als eigenaars van het slot Valckensteyn te Poortugaal.

Na de reformatie en de vorming van de Republiek der Nederlanden, blijft de familie het katholieke geloof trouw. Sommigen vertrekken naar de zuidelijke Nederlanden en op Valckensteyn overlijdt in 1704 de laatste mannelijke erfgenaam. Zo verdwijnt rond die tijd Grijp in Holland geleidelijk uit zicht.


Slot Valckensteyn in 1650
 
 

DE OUDSTE GENERATIES

  
 
Doop en trouwregisters zijn er in die tijd nog niet, dus de oudste gegevens moeten uit toevallige vermeldingen in registers bijeengesprokkeld worden. Vanaf 1434 komen we regelmatig de naam Nikolaas (Claes) Grijp tegen: in Rijswijk, Delft en op Voorne. In 1461 is er de volgende melding over overdracht van grondrente te lezen:
   

13-6-1461: Nikolaas Grijp Jansz. bij dode van Agnes, dochter van Hendrik van Oosterwijk, zijn moeder.
    Uit deze vermelding is te reconstrueren, dat er in 1461 een Nikolaas Grijp heeft geleefd, die de zoon is van het echtpaar Jan Grijp en Agnes van Oosterwijk.

Mogelijkerwijs, maar dat is speculatie, is hij een nakomeling van onze eerste 'Claes Grype'.

Uit andere vermeldingen valt op te maken dat Nikolaas in 1502 overlijdt, een zoon heeft die Floris Grijp heet en de dochters Agnes en Magdalena. Zo ontstaat er een eerste mogelijke stamreeks.
 
 
In het secretarie-archief van Leiden staat in 1485 de vermelding van Clais Griep die van Leiden naar Delft verhuist:
   

Pontgeld 1485: Clais Griep van dat hij sijn wijf ja..en binnen der stede niet gebleve en is en sijn poortrecht neder geleyt heeft en tot Delft metter woon gevare es en heeft betaalt dair voir sijn poorterscip V.R. gulden t stuck XI gr.
    Al met moet er sprake zijn van meerdere personen Grijp/Griep met Nikolaas/Claes als voornaam. Naast Claes Grype van 1378 en Nikolaas Janszoon Grijp die in 1502 overlijdt, is er in 1449 ook een Claes Grijp Pieterszoon. En of een van deze laatste twee degene is die uit Leiden komt verhuizen, is vooralsnog niet vast te stellen.

Dat geldt eveneens voor de Claes Grijp die in 1463 vermeld staat als "stedehouder van onzen rente, meisterscepe van Voirne". Deze Claes, nu als Clays geschreven, komt in 1467 voor in de stadrekening van Brielle vanwege de reiskosten die hij samen met drie collega's heeft gemaakt:
   

... te weten twee uten nyewen ende twee uten ouden gerechte, gereyst in Den Hage by den Heeren van den Rade, roerende van tbailiuscip van Voorne, ende waren uut drie dagen, huerlijc gegeven 1 pont Hollands sdaechs, facit .. 30 sc.gr.
    Eén ding is wel duidelijk. Er woont eind 14e en in de 15e eeuw in en nabij Delft een familie Grijp, die banden en bezittingen heeft in zowel Rijswijk en omgeving als op het eiland Voorne. En een telg uit die familie is Floris Grijp.
 
 

FLORIS GRIJP CLAESSOEN EN ZIJN NAZATEN

  
 

Floris Grijp wordt in 1463 vermeld als "Scout van Valkenburgh ende Catwijck". Ook is hij baljuw van Den Haag. In die laatste hoedanigheid begaat hij in 1468 een misstap:
   

Hof van Holland 1468: Floris Grijp gecondemneerd in 12 Lymoenen tot vijf Schell grooten, ten behoeve van de dienstmeid van Mr. Jan Stuwaert, sangmeester van den Hofkapel, omdat hij haer 't onregte op vermoeden van diefstal beschuldigt, gevangen en op de Voorpoorte van den Hove geset hadde.
   

In de Haagse wijk Benoordenhout is een straat naar Floris Grijp genoemd. Ook wordt hem een wapen toegeschreven: "In blauw een gouden griffioen". Floris Grijp heeft een zoon: Willem.
 
 
Zijn zoon Willem Florisz. Grijp bekleedt een veelvoud aan functies in het stadsbestuur van Delft. Zo is hij in 1485 'veertigraad', tussen 1490 en 1499 schepen en van 1500 tot 1504 burgemeester.

Hij voert hetzelfde wapen als zijn vader: "In blauw een gouden griffioen".
   

Het Archief van de Delftse Statenkloosters:
15-4-1501: Tyeman Barthoutsz. verkoopt aan meester Jacop Meeman de helft van 8 morgen land te Ouderschye gemeen met Wouter Jansz., ... Met het zegel van Willem Grijp Florijsz.: een klimmende griffioen, en van Cornelis Engebrechtsz.: een springende eenhoorn.
    Willem Florisz. Grijp trouwt met de weduwe Maria (Marritgen) Wilms, dochter van Wilm Paulss en Deun Hendricxd. Ze krijgen zes kinderen:
  • Cors Willemsz. Grijp (zie hieronder).
  • Mr. Pouwels Willemsz. Grijp, overlijdt op 1 juni 1559 en wordt dan begraven in de Nieuwe Kerk te Delft.
  • Willem Grijp, trouwt met Elisabeth Aem Huijgensdr. en krijgt met haar een dochter: Barbara. Deze trouwt met Cornelis van der Wolff, "secretaris 's Hoifs van Hollant".
  • Floris Grijp, trouwt met Maritge Jansdr. en krijgt twee zoons: Jan en Willem. De eerste, Jan Florisz. Grijp, trouwt met Marritgen Jorysdr. der Bye en krijgt een zoon Joris Jansz. Grijp (trouwt in 1571 te Leiden met Margriete van Noorden en krijgt een dochter Elisabeth) en een dochter Beatris (overlijdt in 1557). Floris zijn tweede zoon, Willem Grijp, trouwt met Cornelia (Neeltgen) Tielmansdr. en krijgt een zoon: Willem Willemsz. Grijp* (trouwt in 1555 te Delft met Lysbeth Huygensdr. van der Burch en krijgt zes kinderen: Maritgen, Claestgen, Trijntgen, Neeltgen, Jannetgen en Wilm).
  • Pietertgen Willem Grijpendr., trouwt met Jan Doesz. van der Sluys. Deze is schepen te  Rotterdam, bezit een deel van het kasteel Bulgersteyn, en overlijdt in 1509.
  • Aefgen (Eva) Grijp, trouwt met Pieter Jansz. van Buijten 'genaempt de Coninck', geboren omstreeks 1455 in Delft, drapenier of lakenreder, beleend met een leen van de hofstede Putten (1485, 1517) en een grafelijk leen te Maasland (1515-38) en bekleder van vele openbare functies te Delft. Zijn zegel toont een gaand schaap.
* Mogelijkerwijs is Willem Willemsz. Grijp dezelfde persoon die in 1562 als mr. Willem Criep vermeld staat als secretaris en pensionaris van Delft.
    In 1562 en 1563 is mr. Willem Criep of Cryp secretaris en pensionaris van Delft. Daarna is hij raad in 't Hof van Holland en te Mechelen en van 1580 tot aan zijn overlijden in 1610 cancelier van Gelderland in Roermond.

Hij wordt ook vermeld als Latijns dichter. Zijn zoon Wilm wordt in akten aangeduid als Willem van Griep of Criep junior.
 
 
Rond deze zelfde tijd komen we ook op Voorne, met name te Brielle, ook nog personen met de naam Grijp tegen.
   

Cohier van de 10e penning van De Briel Anno 1545:
Gryp Jacobsz. huys. . . . . . . . . . . . 6 pond

Archief van Schepenen Rotterdam
10-1-1547 Jan Dircxz. van de Goedereede debit Cornelis Gerijtsz. 49 kgld. inzake een botschip. Te betalen 19 kgld. op pasen of Pinksteren a.s. en de rest een jaar later, uit te reiken in Rotterdam op kosten van Jan vsz. onder waterrecht. En de burgemeester van de Goedereede Grijp zal borge stellen onder vsz. obligatie.
    En Lenaert Jacobsz. Grijp, poorter van den Briel, is op 19 april 1554 "captein van een visscherboot genaempt den Voghel Grijp".
Het is niet onaannemelijk dat het hierbij nog steeds gaat om verre familie van de Delftse tak.
 
 

CORS WILLEMSZ. GRIJP EN ZIJN NAGESLACHT

  
 
Van Cors Willemsz. Grijp is weinig bekend. Slechts in 1550, hij moet dan al vrij oud zijn, wordt hij een keer genoemd als borg bij een grondtransactie in Ketel.
    Cors(tiaen) Willemsz. Grijp, trouwt met Catrijn Joostendr. en heeft met haar zes kinderen:
  • Job Grijp, trouwt met Lijsbeth Joosten en krijgt een zoon: Corstiaen Grijp. Deze is brouwer van beroep, trouwt met Maria Lenaerts en krijgt vier kinderen: Lysbeth (ook Elisabeth; trouwt met François van den Bosch en na zijn overlijden met Joris van Bernagien, schepen van Den Bosch; ze overlijdt in 1631), Job Christiaensz. Grijph (in 1621 aangesteld tot baljuw van Jacatra), Wivina en Leendert Corstiaensz. van der Grijp (soms ook: Leonard Grijp).
  • Alijt, trouwt met Gillis Francken en krijgt vier kinderen. "Sy sterf 7 Aug 1563, hy den 8 Aug 1511".
  • Joost Grijp, wordt omstreeks 1516 geboren, is goudsmid van beroep (meester in 1536, keurmeester in 1541 en deken van het St. Eloygilde in 1543) , trouwt met Grietgen Doensdr. van den Bergh, woont aan de Hyppolytusbuurt te Delft (huidig huisnummer 22), en krijgt omstreeks 1530 een zoon: Rochus Joostz. Grijp (zie hieronder) en een dochter: Sophia Joostendr Grijp ('Fijtgen', blijft ongehuwd, woont op het Bagijnhof, en wordt op 21 september 1614 begraven in de Oude Kerk te Delft.)
  • Pietertgen.
  • Heer Floris Grijp, "pastoer tot Soetermeer". Florentius Christiaansz Grijp oftewel Floris Korse Grijp is er pastoor van 1554 tot 1557.
  • Marie, "obiit sonder kinderen".
 
 
Joost zijn zoon Rochus Grijp is een bekend man in de Nederlanden. Hij is goudsmid, wordt in 1571 muntmeester van Dordrecht, in 1580 generaal-meester van Holland en in 1586 tot aan zijn dood lid van de Staten-Generaal. Bij het begin van de opstand tegen Spanje is hij verantwoordelijk voor een nieuwe serie Hollandse munten, mede uitgegeven met als doel de oorlog te financieren. De afgebeelde munt, een Hollandse penning, is daar één van. Hij draagt de roos als muntteken van Dordrecht.
    Rochus Joostz. Grijp wordt omstreeks 1542 geboren en laat zich in 1554 als leerjongen inschrijven bij het gilde voor goud- en zilversmeden te Delft. In 1566 is hij inwonend poorter van Dordrecht. Hij trouwt met Anna Jacobsdr. van den Eynde en krijgt acht kinderen. "Hy sterf den 12 Novembris 1593. Sy sterf den 10 Juli 1612". Het wapen waarmee hij zegelt, omschreven als: "In blauw een gouden grijp of griffioen, de staart tussen de benen doorgeslagen", is nog gelijk aan dat van zijn overgrootvader.
Hun kinderen zijn:
  • Joost Grijph, later Grijph van Valckensteyn (zie hieronder).
  • Margriete (Maria), trouwt met de wijnkoper Arent Brouwer en krijgt twee kinderen: Blasius (minrebroeder) en Arendina.
  • Jacob Gryp, die verdrinkt.
  • Jan Grijph Rochusz., "Heere tot Malssen", woonachtig te Vianen. Hij trouwt in 1601 te Dordrecht met Petronella Hallincq en krijgt vijf kinderen: Erckenraad Grijph ("geestelijke juffrouw tot Mechelen"), Rochus Grijph (sterft als priester te Keulen); Anna Grijph (woont in 1664 te Mechelen en sterft ongehuwd); Elisabeth Grijph (sterft ongehuwd) en Pieter Grijph (trouwt in 1649 met Wilhelmina Hermansdr. Oem die in 1655 te Mechelen overlijdt, ze hadden verscheidene kinderen gekregen, die echter alle jong waren overleden, hertrouwt rond 1671 te Mechelen met de weduwe Catharina Egels en krijgt een zoon, bekleed te Mechelen diverse functies: "Pierre Gryps, ook Gryph, Ecuier, schepen 1659, 60, 64-68, tresorier 1675 en burgemr. 1680").
  • Peter, "obiit coelebs", oftewel overlijdt ongehuwd. Hij is advocaat bij het Hof van Holland.
  • Marie, trouwt met Isebout van Veen en krijgt vier kinderen.
  • Cornelia, geboren omstreeks 1584, trouwt in 1609 te Dordrecht met de houtkoper Johan Oem, telg uit een bekende katholieke familie. Ze krijgen twee dochters en een zoon. Volgens overlevering is Cornelia hofdame aan het hof bij Frederik Hendrik en Amalia van Solms. Jan Oem overlijdt in 1630 en 'Kornelia Grijph' op 18 maart 1657.

Cornelia Grijp, geportretteerd >
door J.A. van Ravesteyn >
   

Oud Rechterlijk Archief van Dordrecht; ORA Dordrecht inv. 737, f. 352:
op 20 jan. 1584 verklaren Jan Philipsz., 50 jaar oud en Sebastiaen Fransz., ongeveer 53 jaar oud, op verzoek van jonkheer Jehan van de Mijle, schepen in wette van Dordrecht, dat zij op 17 okt. 1583, 's morgens omtrent acht uur, zijn geweest buiten de Vuilpoort en daar "op 't Hooft zien gaen wandelen Rochus Grijp", samen met de rekwirant. Jacob Wensen, baljuw van Strijen en Michiel van Beveren, van wie laatstgenoemde inmiddels is overleden, "ende dat ten selven tijde d'voorsz. Rochus Grijp den requirant fortselijck geslagen heeft voor zijn hooft. Affirmerende voorts, dat zij deposante lange daer te vooren alhier binnen deeser steede hebben hooren seggen ende dat oock de spraecke onder de borgers alhier is geweest, dat de voorsz. Rochus binnen der steede van Delft verdorst was van de schoudt aldaer, die hem gevonden gehadt soude hebben bij een ander vrouwe."
 
 

  JOOST GRIJPH VAN VALCKENSTEYN
EN ZIJN NAGESLACHT

  
 
In 1588 koopt Joost Grijp het slot Valckensteyn. Het ligt tussen Poortugaal en Rhoon en de bouw ervan ving aan rond 1305.
Als eigenaar van het slot noemt hij zich Joost Grijph van Valckensteyn.
   

"Valckesteyn, tusschen Roon en Portegael, is een sterck slot, eertijds doen bouwen by den heere van Putten. Hier af hebben die van Valckesteyn in den Hage haren toenaam. Is gekoft by Joos Grijph, daer nae genoemd van Valckesteyn, gelijck oock sijn nakomelingen."
    Joost Grijph van Valckensteyn trouwt in 1595 met Agniese van Sandelyn, oudste dochter van Damas Barthout, in leven ambachtsheer van de Sandelingh.
In 1622 wordt hij vermeld als "dijckgraeff van ‘t land van Poortegael".
Joost overlijdt in 1634.
Joost en Agniese krijgen twee zoons en twee dochters:
  • Rochus Grijp van Valckensteyn (zie hieronder).
  • Petrus Grijph van Valkestein, geboren omstreeks 1605, trouwt omstreeks 1630 met Wilhelmina Oem, is schepen en thesaurier in Mechelen en overlijdt rond 1640.
  • Mechteld, trouwt met de koopman Jan van Loo uit Rotterdam en woont in 1622 in Brugge.
  • Margaretha, trouwt met Tielman van der Burgh en overlijdt in 1678 in Utrecht.
 
 
Hun zoon Rochus Joostz. Grijp is, evenals zijn vader, dijkgraaf, en wel van het eiland Putte.
    Rochus Grijp van Valckensteyn trouwt met Maria van den Burch van Wijnesteyn en krijgt minstens zeven kinderen. Hij komt, in mei 1649, op bijzondere wijze om het leven. Als hij in herberg De Zwaan in Den Haag aan tafel zit met de daar verblijvende gezant van de koning van Engeland, Isaäc Doreslaer, stormen er op enig moment Schotse aanhangers van de rivaliserende Engelse monarch binnen.
"Twee derselven brachten eenen, genaamd Grijp van Valckensteyn, eene wonde toe waaraan hij kortdaarna stief". Ziende dat zij de verkeerde hebben gedood, brengen ze vervolgens ook Isaäc Doreslaer om het leven.
De kinderen van Rochus en Maria zijn:
  • Margriete
  • Nicolaes van Valckesteyn, "zoontge van Rochus Gryp van Valckesteyn", sterft jong in 1636.
  • Johan Franciscus Grijph van Valckesteyn, wordt in 1639 geboren. Hij trouwt met Catharina Elisabeth de Hertaing de Marquette. In 1676 krijgt hij de tegenwoordige polder Grijpland als gors en slikken in erfpacht. Hij overlijdt in 1704 als laatste mannelijk lid van het geslacht Grijph van Valckesteyn.
  • Deliana Grijph van Valckesteyn, trouwt met Willem van der Duyn, zoon van Frank v.d. Duyn en Arendina Brouwers. Ze overlijdt te Poortugaal in 1649. Hun dochter Maria bewoont vanaf 1704 tot aan haar dood in 1737 het kasteel Valckesteyn.
  • Jonckheer Tielman Grijph van Valckesteyn, woont op het slot Valckensteyn en overlijdt in 1679.
  • Jacobus, wordt begraven te Poortugaal in 1661.
  • Pieter, wordt begraven te Poortugaal in 1662.

Hij overlijdt in 1649.

 
 
In de plaatsen Rhoon en Poortugaal zijn van de familie Grijph van Valckensteyn nog een aantal sporen terug te vinden.
    Van de geslachten Grijph, van der Duyn en Oem zijn nog twee grafzerken bewaard gebleven. Ze zijn geplaatst tegen de buitenkant van de Rooms Katholieke kerk te Rhoon. Ze zouden bij het bouwen van die kerk in het jaar 1896 in de grond zijn gevonden. Voor die tijd stond op dezelfde plaats een zogeheten waterstaatskerk, die in het begin van de 19e eeuw werd gebouwd, en die weer in de plaats was gekomen van een houten z.g. schuurkerk.

De opschriften luiden:
 "Begraefplaets van de Hoogadelijke Geslaghten Van Grijph van Valkesteyn en van der Duijn, vernieuwd door den Hoogedelgeboren Heer Jonkheer Cornelis Alardus Oem, Heer van Sandelingen -Ambacht enz. enz. in ‘t jaar 1770".
    Op de plaats waar vroeger het slot Valckensteyn stond is nu een hondenkennel gevestigd. De naam Valckensteyn leeft daardoor voort in vele honderden hondenstambomen, en in een naambordje op de gevel.

Ook leeft de naam voort in de nieuwste wijk van Poortugaal, die "Valckensteyn" heet, en in de naam van de Openbare Basisschool in die wijk.

Dat kan niet gezegd worden van de polder Grijpland. Die is niet meer terug te vinden en geheel verscholen geraakt onder de nieuwe woonwijken van Hoogvliet.
 
 

 
 

Naar: Start -- Gryp uit de Nederlanden -- Gryp uit Vlaanderen

Deze pagina (https://www.gryep.nl/Nederlanden/Holland-NL.html) is voor het laatst gewijzigd
op 8 juni 2012 door ©Jan Griep te Katwijk aan Zee  > en wordt niet verder bijgehouden.